Op 21 juni verzamelen we in het nieuwe Fenix Museum om te luisteren naar verhalen van overlevenden van de Srebrenica genocide en om in gesprek te gaan met elkaar. Het event wordt geopend door wethouder Kasmi.
Centraal staat de presentatie van het boek Dragi moji – Mijn Liefste van journalist en documentairemaker Mustafa Haziibrahimović. Een brievenbundel met verhalen van nabestaanden over liefde, verlies en herinnering. Enkele brievenschrijvers zijn aanwezig en lezen hun aangrijpende brieven voor. Samen geven ze een stem aan wat niet vergeten mag worden en benadrukken ze het belang van herdenken, waarheid en gerechtigheid.
Daarna is er voldoende ruimte voor verdieping en gesprek in o.a. een panel met Chris Keulemans en Arna Mačkić, de workshop ‘Tot de kern’ van Elma Čavčić en het Bosnische Café. Ook is er een creatieve plek waar kinderen (alle leeftijden) stil kunnen staan bij het thema herdenken.
Op de verhalenmarkt kunnen bezoekers blader door boeken en andere werken die de geschiedenis van Bosnië-Herzegovina, de oorlog in de jaren 1990 en de impact van Srebrenica belichten. Het nieuwste boek van Mustafa zal ook verkocht worden. Meer info over het programma is te vinden op de website van Fenix.
Vanaf 1 juni tot en met 11 juli, de internationale herdenkingsdag van de Srebrenica genocide, wordt elke dag een brief gepubliceerd op de website van samenwerkingspartner Pax. De eerste brief van Fahrudin Alic presenteren we hieronder. Fahrudin overleefde de 72 km lange tocht door de bossen van Srebrenica naar Tuzla, zijn broer en vele andere familieleden overleefden deze genocide niet.
Lieve broer Bajro,
Ik schrijf deze brief om mijn hart te luchten, al weet ik dat jij hem hoogstwaarschijnlijk nooit zal ontvangen. We hebben elkaar lang niet gesproken noch gezien. Ben jij nog steeds zo knap als vroeger? Langs deze weg wil ik je een paar dingen vertellen, die ik om de een of andere reden eerder niet kon vertellen. Hoe vaak ik ook zeg dat ik van je houd, het is te weinig. Ik houd veel meer van je dan ik tot nu toe aan je kon laten zien.
Ik herinner me nog dat jij terugkwam uit Servië en mij als cadeau een prachtige, sportieve korte broek, t-shirt en sandalen gaf. Jij hebt me toen zo blij gemaakt, ik kon mijn geluk niet op. Ik weet dat jij op een landgoed werkte en weinig geld verdiende, maar dat deed je allemaal om je familie te helpen en blij te maken, voornamelijk mij.
Herinner jij je nog hoe ik vlak voor het slapengaan naast je kwam liggen en je jongensachtig omhelsde, warm en zacht? Hoe ik dan lang naar je staarde, met veel liefde en respect. Tijdens mijn jeugd zag ik in jou vaak meer dan een broer. Ik had onze vader beloofd om de middelbare technische school af te ronden in Bratunac. Voor de vervolgstudie na de basisschool waren ook financiële middelen nodig, die onze ouders niet altijd hadden. Toen ben jij achter mij gaan staan, in elk opzicht. Jij bent gaan werken in de naburige mijn in Sase en deed daar het allerzwaarste werk.
Als oudste kind wilde jij iedereen in ons gezin helpen. Jij had altijd een sterk karakter, was eerlijk, bescheiden, schoon en hardwerkend. Ik deed altijd mijn best om op jou te lijken. Jij was de engel op mijn schouders, die mij door mijn leven leidde! Jij deed altijd je best om mij het rechte en het beste pad te wijzen, dat ik met opgeheven hoofd zou moeten bewandelen.
Ik moet je nog iets bijzonders vertellen. Onze vader is in de genocide van Srebrenica vermoord. Onze moeder heeft het leven daarna nog geen jaar kunnen volhouden. Haar hart was eenvoudigwijs gebroken van de pijn voor de overleden echtgenoot en de vele andere familieleden die medio juli 1995 geëxecuteerd waren. Om eerlijk te zijn, na dat alles had ik zelf ook geen zin meer om verder te leven. De pijn en het verdriet hadden me ‘opgegeten’, ik voelde me gehalveerd. Maar ondanks alles wilde ik nog een keer onze vader en jou blij maken. Ik heb me toen ingeschreven voor de opleiding politieke wetenschappen aan de Universiteit van Sarajevo en die succesvol afgerond. Mijn diploma als professor ‘Defensie en Veiligheid’ draag ik aan jullie beiden op. Aan onze vader, omdat hij bovenal wilde dat ik een goed mens werd, slim en geschoold. Aan jou, omdat jij niet toeliet dat ik ongeschoold zou blijven, en ik in jouw voetsporen trad om net als jij het zwaarste werk te verrichten om te kunnen overleven.
Inmiddels heb ik mijn derde dochter gekregen, Neira. Nu is ze een volwassen meid van achttien jaar oud. Mijn oudste dochter is al zeven jaar getrouwd en heeft twee zonen, Omar en Malik. Ik ben trots op mijn gezin!
Ik wil je voor alles ontiegelijk veel bedanken. Ik houd van jou als de meest waardevolle en belangrijke persoon in mijn leven, jij was altijd een steun en toeverlaat voor mij. Ik hoop dat goede engelen over jou waken! Ik ben trots op jou, zoals jij waarschijnlijk ook trots op mij bent. Jij zult nog trotser op je broer zijn, als en wanneer jij deze brief krijgt.
Ik houd veel van jou,
jouw jongste broertje FahrudinFahrudin Alić, Nederland
Dit jaar herdenken we de genocide in Srebrenica, die 30 jaar geleden plaatsvond—een moment van reflectie, bewustwording en solidariteit. Naast de nationale herdenking op 11 juli in Den Haag vinden door heel Nederland diverse lokale initiatieven plaats, zoals lezingen, tentoonstellingen en herdenkingsevenementen.
Om deze inspanningen te bundelen, hebben we een gezamenlijke agenda samengesteld met alle activiteiten en evenementen rondom Nederland herdenkt 30 jaar Srebrenica.
Kijk op www.nmsg95.nl/nederlandherdenkt30jaarsrebrenica
Doe mee. Herdenk. Blijf herinneren.
Sluit je aan bij een moment van bezinning, verdiep je in deze donkere bladzijde uit onze geschiedenis en toon je steun aan de overlevenden en nabestaanden. Samen houden we de herinnering levend, zodat dit nooit wordt vergeten.
Organiseer je zelf een betekenisvol en impactvol initiatief? Laat het ons weten!
Stuur een e-mail naar info@nmsg95.nl om jouw activiteit toe te voegen aan de gezamenlijke agenda.