De droge traan

De droge traan
Heel lang geleden zou deze titel het worden als ik een boek zou schrijven. Een boek is er niet van gekomen, maar de titel heeft zijn eindbestemming bereikt. Het was een mooie titel waar je vele kanten mee op kan. Van lachen wat je aan het huilen maakt, tot intense verdriet met hetzelfde effect. En momenten voorbij het punt dat je een traantje kan laten. Huilen is gezond. Alleen niet iedereen kan of wil deze emotie toelaten. Niet omdat je macho bent of aangemoedigd wordt door mensen die dichtbij je staan, maar ‘gewoon’ niet snel een traantje weggepinkt tot …

 

Srebrenica herdenking
Afgelopen maanden is door een groep fantastische toppers hard gewerkt aan het organiseren van de lokale Srebrenica herdenking in Rotterdam. Er zijn geen woorden voor om te omschrijven met hoeveel overgave, doortastendheid, enthousiasme en liefde is gewerkt aan het organiseren van de herdenking. En ook, of juist vooral, aan het uitsturen van de boodschap: “Let op! Haat en oorlog kennen alleen maar ellende en heel veel verdriet.”

 

In Rotterdam is ruimte voor iedereen
Vandaag was de lokale herdenking Srebrenica. Het programma met als thema: Verbinding. De ‘aftrap’ werd gedaan door wethouder samenleven, Faouzi Achbar, met een persoonlijk verhaal van iemand die dichtbij hem staat. Vildana, een goede vriendin van de wethouder. Een verhaal door haar ogen en over verbinding.
Een mooi sluitstuk dat er in Rotterdam voor iedereen ruimte is met zijn/haar/het verhaal. Een mooie toespraak. Een stilte valt. Het is geen functionele stilte die hij laat vallen, maar een die uit verdriet voortkomt. Zijn verhaal, door de ogen van Vildana, komt binnen …

 

De kracht van een top vrouw
Het volgende persoonlijke verhaal is van prof. dr. Pamela Habibovic. Haar ‘verhaal’ komt bij vele aanwezigen binnen. Wat een kracht heeft deze vrouw! Ondanks de emoties die de overhand nemen blijft ze vertellen over haar verlies en wat het voor haar heeft betekend. Ondanks dat ik de fotograaf ben beginnen de ogen vochtig te worden en de eerste tekenen van een brok in mijn keel. Terwijl ik mij positioneer voor de volgende spreker zie ik in mijn ooghoek Pamela en haar kinderen elkaar troosten. Wat zullen zij uitgroeien tot prachtige en krachtige kinderen, is de flitsgedachte.

 

De persoonlijke reis
De volgende op het programma is Dirk Smits. Zijn onderdeel bestaat uit een Spoken Word. Ook hier het persoonlijke verhaal. Het menselijke. Vanuit een ziel. Het soms machteloze en zijn persoonlijke reis naar Srebrenica. Zijn ervaringen die een diepe indruk op hem als persoon hebben gemaakt. Zeker in gesprek met locals wiens kind hij had kunnen zijn. Het was zijn tweede keer op een groot podium. Vooraf toen we elkaar kort spraken gaf die toe het spannend te vinden. We lachten nog om de tips: Zorg dat je glas met water hebt, adem in door je neus en uitademen door je mond, laat gerust functionele stiltes vallen.
Het Spoken Word was fenomenaal en nergens zenuwen te bekennen!

 

Zoektocht naar het ‘iets’
Selma Smajic-Efendic is de laatste spreker. Sterk, statig en scherp met daaronder de oorlog en de impact op haar en haar levenspad. Werkzaam in de financiële sector in de top. De zoektocht naar wie ben ik en vooral wat wil ik? Het gemis van ‘iets’ en haar persoonlijke zoektocht naar het ‘iets’. Ook haar verhaal raakt. Zet aan tot denken en is wederom een bewijs hoe absurd oorlog is en wat voor invloed het heeft op een leven en de levensloop. Maar vooral de gelaagdheid van een mens en dat er veel meer in een mensenleven is dan het oog ziet.

 

Het sluitstuk, voor de rozen ter water gelegd worden is het Kinderkoor Al Imran. Zij brengen een mooi lied ten gehore over het Bosnisch land. Dit wakkert het bewustzijn aan om bij iedere stap over de Bosnische aarde bewust en respectvol te zijn.

 

De kracht van vrouwen
Tegelijk is er een duo-filminstallatie ‘De kracht van vrouwen’ in Gebouw de Heuvel. Een ruimte die traditiegetrouw gebruikt mag worden tijdens de herdenkingen, maar ook tijdens de weg ernaartoe. Een korte film ‘Moeder’ en een korte filmprojectie over de Servische – ‘Vrouwen in het Zwart’. Geïnspireerd door ‘Vrouwen in het Zwart uit Israël.’ Tegen oorlog en strijdend voor erkenning van de Srebrenica genocide. Ook hier de (veer)kracht van vrouwen als rode draad.

 

Nooit meer
Het is twee minuten stilte en we leggen de rozen ter water. Symbolisch. Voor iedereen een moment voor zichzelf en een moment van bezinning. Om even stil te staan bij: ’Nooit meer!’ En laat liefde in plaats van haat overwinnen. Met Oekraïne, Palestina en vele andere oorlogsgebieden nu misschien meer nodig dan ooit.

Op paar meter afstand staat Pamela met haar dochter en zoon aan haar zij. Hoe ik er ook tegen vecht, ogen worden nat en de brok in mijn keel. Mijn partner staat naast mij en kan niet anders dat troostend mijn arm grijpen. Ergens wil ik tegen Pamela zeggen: ‘Het komt goed’. Ik loop op haar af, ze is hartelijk en er volgt een knuffel. Ik bedank haar voor haar dapperheid, kracht, doorzettingsvermogen en bereidheid haar persoonlijke verhaal te delen.

 

En dan de andere kant….
Het is nu tijd voor de opening van Rif010. Een opening van een surfplek in Rotterdam. Uiteraard zitten wij als Rotterdammers nu nog in de fase van: ‘Mot dat nou, zonde van het geld en, en, en …’ Morgen zijn we uiteraard supertrots, want er zijn maar een paar zulke mooie surfplekken in het open in een stad!

Daarna is de voetbalwedstrijd Nederland – Turkije. In huis gunnen we de betere partij om te winnen en kunnen niet wachten op het getuter. (En getuterd werd er!)

Rest te zeggen: Haat en oorlog kennen alleen verliezers. Als iets moet zegevieren laat het de liefde voor elkaar zijn …